Dysk w kręgosłupie - budowa funkcje działanie odżywianie

 

Krążek, dysk międzykręgowy (disci intervertebrales), zwany też tarczą międzykręgową. Jest to bardzo ważna struktura w budowie kręgosłupa. Znajduje się pomiędzy dwoma sąsiadującymi trzonami kręgów, tworząc segment ruchowy kręgosłupa.

 W skład dysku międzykręgowego wchodzi:

- jądro miażdżyste (nucleus pulposus) gęsta galaretowata struktura, która zapewnia segmentowi ruchowemu elastyczność oraz umożliwia przenoszenie znacznych obciążeń. Zajmuje ok 15% całkowitej masy krążka jest to wystarczające do działania amortyzującego kolumny kręgosłupa podczas ruchów.

- pierścień włóknisty (annulus fibrosus), struktura otaczająca jadro miażdżyste. Zbudowany z przebiegających naprzemiennie, skośnie włókien kolagenowych i elastynowych (elastyczne włókna tkanki łącznej). Pierścień włóknisty jest znacznie grubszy w części przedniej niż w tylnej, gdzie najczęściej ulega uszkodzeniom (dyskopatia). Pierścień włóknisty zapobiega nie kontrolowanym przemieszczeniom jądra miażdżystego. Włókna pierścienia łączą krążki międzykręgowe z trzonami kręgów, dlatego właśnie krążek międzykręgowy nigdy nie „ślizga się”.

Działanie:

 Kiedy zmienia się nachylenie jednego z trzonów kręgu względem sąsiedniego, jądro miażdżyste zostaje odkształcone. Następuje wybrzuszenie pierścienia włóknistego z jednej strony, przeciwnej do kierunku ruchu. Za każdym razem kiedy wykonujemy zgięcie, skręt, skłon, jądro miażdżyste wyciska pierścień włóknisty na zewnątrz.

Odżywianie: 

 Krążki międzykręgowe jak i inne struktury tkanki łącznej posiadają żywe komórki, które potrzebują substancji odżywczych. Wytwarzają również produkty przemiany materii, które muszą być usuwane. Proces ten nie jest jeszcze do końca poznany. Udowodniono że, po przekroczeniu 25 roku życia, łożyska włośniczkowe transportujące komórki krwi do krążków zanikają w sposób naturalny. Po tym okresie dysk zasysa i oddaje płyny odżywcze podczas kompresji i dekompresji (jak gąbka w wodzie).

Funkcje

Krążek międzykręgowy pełni funkcję:

- amortyzatora kręgosłupa

- zapewnia przesuwanie się kręgów względem siebie jak łożysko ślizgowe.

- umożliwia zgięcie, prostowanie, ruchy boczne i obrotowe kręgosłupa.

- redukuje siły tarcia pomiędzy kręgami.

Patologia

 W wyniku wieloletnich przeciążeń i wieku, elastyczność krążków międzykręgowych maleje. Powstają uszkodzenia, pęknięcia, pierścienia włóknistego powodujące przemieszczanie się jądra miażdżystego poza jego granice. W wyniku tego powstaje dyskopatia i/lub przepuklina, która doprowadza do ucisku na korzenie nerwów (rwa kulszowa). Dodatkowo z wiekiem proporcje płynu w stosunku to części twardych dysku się zmienia. Do około 35 roku mamy 35% wody. Po tym wieku ilość wody w krążkach się zmniejsza co ma wpływ na naszą ruchomość i elastyczność.